Tramwaj bez echa- wyciszanie poznańskich torowisk
drukujKategoria
Projekt ogólnomiejski duży
Nazwa projektu
Tramwaj bez echa- wyciszanie poznańskich torowisk
Skrócony opis projektu
Ograniczenie hałasu tramwajowego na odcinkach ulic: Grunwaldzka, Warszawska, Starołęcka, Hetmańska, Roosevelta, Piątkowska, Murawa/al. Solidarności.
Opis projektu
Ze Strategicznej Mapy Hałasu M. Poznania 2022 wynika, że miasto boryka się z problemem hałasu ulicznego. To nie tylko uciążliwość, ale realne zagrożenie zdrowotne. Zmniejszenie jego poziomu np. poprzez zielone torowiska, gumowe absorbery czy ekrany akustyczne to inwestycja w zdrowie mieszkańców.
Badania naukowe, raporty międzynarodowe i krajowe potwierdzają negatywny wpływ hałasu drogowego na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi:
WHO w "Environmental Noise Guidelines for the European Region" (2018) uznała hałas komunikacyjny za drugie, po zanieczyszczeniu powietrza, największe zagrożenie środowiskowe dla zdrowia Europejczyków.
Europejska Agencja Środowiska potwierdza tę tezę w "EEA Signals 2023 — Health and environment in Europe" (2023).
GIOŚ alarmuje o hałasie w "Stanie środowiska w Polsce. Raport 2022".
Projekt zakłada kontynuację inwestycji ograniczania hałasu poprzez wyciszenie torowisk z zastosowaniem technik utrzymaniowych, głównie frezowania szyn, które przywraca odpowiedni kształt główki. To rozwiązanie ekologiczne, ekonomiczne i rekomendowane przez przedstawicieli ZTM, gdyż pozwala znacząco zmniejszyć emisję bez konieczności przebudowy całych torowisk.
Poniższe odcinki generują wysoki poziom hałasu i utrudniają życie mieszkańców, zwłaszcza tych, których domy rozlokowane są wzdłuż ulic, a także pacjentów szpitala zespolonego.
Zastosowanie wyciszeń m.in. na ul. Matejki – Rondo Nowaka-Jeziorańskiego, ul. Smoluchowskiego – Junikowo, ul. Winogrady, Plac Bernardyński, Święty Marcin oraz w innych częściach Poznania przyniosło świetne rezultaty w redukcji hałasu i poprawie estetyki przestrzeni. Takie wyciszenie wymaga dużych inwestycji, więc w oczekiwaniu na nie wykonajmy mniejsze dla ograniczenia emisji dźwięku.
W wielu miastach europejskich (Wiedeń, Berlin) i polskich (Gdańsk, Warszawa, Wrocław) działania te stosuje się na odcinkach, gdzie nie można wprowadzić zielonych torowisk, a czekają one wciąż na przebudowę z wyciszeniem.
Odcinki:
Rondo Nowaka-Jeziorańskiego – Rondo Skubiszewskiego,
Rondo Śródka – ul. Mogileńska,
Rondo Starołęka – Starołęka PKM,
Rondo Żegrze – Rondo Starołęka, Dolna Wilda – Przemysłowa i Dmowskiego – Głogowska,
PST wzdłuż Roosevelta: Głogowska – Most Teatralny,
os. Winiary – pętla Piątkowska,
ul. Murawa/al. Solidarności – Połabska.
Badania naukowe, raporty międzynarodowe i krajowe potwierdzają negatywny wpływ hałasu drogowego na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi:
WHO w "Environmental Noise Guidelines for the European Region" (2018) uznała hałas komunikacyjny za drugie, po zanieczyszczeniu powietrza, największe zagrożenie środowiskowe dla zdrowia Europejczyków.
Europejska Agencja Środowiska potwierdza tę tezę w "EEA Signals 2023 — Health and environment in Europe" (2023).
GIOŚ alarmuje o hałasie w "Stanie środowiska w Polsce. Raport 2022".
Projekt zakłada kontynuację inwestycji ograniczania hałasu poprzez wyciszenie torowisk z zastosowaniem technik utrzymaniowych, głównie frezowania szyn, które przywraca odpowiedni kształt główki. To rozwiązanie ekologiczne, ekonomiczne i rekomendowane przez przedstawicieli ZTM, gdyż pozwala znacząco zmniejszyć emisję bez konieczności przebudowy całych torowisk.
Poniższe odcinki generują wysoki poziom hałasu i utrudniają życie mieszkańców, zwłaszcza tych, których domy rozlokowane są wzdłuż ulic, a także pacjentów szpitala zespolonego.
Zastosowanie wyciszeń m.in. na ul. Matejki – Rondo Nowaka-Jeziorańskiego, ul. Smoluchowskiego – Junikowo, ul. Winogrady, Plac Bernardyński, Święty Marcin oraz w innych częściach Poznania przyniosło świetne rezultaty w redukcji hałasu i poprawie estetyki przestrzeni. Takie wyciszenie wymaga dużych inwestycji, więc w oczekiwaniu na nie wykonajmy mniejsze dla ograniczenia emisji dźwięku.
W wielu miastach europejskich (Wiedeń, Berlin) i polskich (Gdańsk, Warszawa, Wrocław) działania te stosuje się na odcinkach, gdzie nie można wprowadzić zielonych torowisk, a czekają one wciąż na przebudowę z wyciszeniem.
Odcinki:
Rondo Nowaka-Jeziorańskiego – Rondo Skubiszewskiego,
Rondo Śródka – ul. Mogileńska,
Rondo Starołęka – Starołęka PKM,
Rondo Żegrze – Rondo Starołęka, Dolna Wilda – Przemysłowa i Dmowskiego – Głogowska,
PST wzdłuż Roosevelta: Głogowska – Most Teatralny,
os. Winiary – pętla Piątkowska,
ul. Murawa/al. Solidarności – Połabska.
Lokalizacja, miejsce realizacji projektu
Ulica, rejon ulic
Grunwaldzka, Warszawska, Starołęcka, Hetmańska, Roosevelta, Piątkowska, Murawa/al. Solidarności.Inne istotne informacje dotyczące lokalizacji
Projekt to kontynuacja działań inwestycyjnych podjętych przez Miasto Poznań w celu wyciszenia hałasu miejskiego prowadzonych w skali całego miasta, m.in. na torowisku ul. Grunwaldzkiej do Ronda Nowaka-Jeziorańskiego, od ul. Smoluchowskiego do Junikowa i w innych punktach Poznania. Odcinki będą kolejnymi oczekiwanymi działaniami zmierzającymi do wyciszania torowisk na ulicach Poznania.Uzasadnienie realizacji projektu
Argumenty świadczące o zasadności realizacji projektu to:
1. poprawa jakości życia Poznaniaków, mierzących się codziennie z hałasem ulicznym i zmniejszenie negatywnego wpływu hałasu na ich zdrowie, co wpisuje się w międzynarodowe i krajowe raporty badawcze na temat szkodliwości hałasu,
2. zastosowanie rozwiązań utrzymaniowych lub niskonakładowych np. gumowych absorberów montowanych po bokach istniejących szyn, jako ekonomicznej (tańszej) i ekologicznej alternatywy wyciszenia torowiska.
3. uzupełnienie kolejnej części inwestycji związanej z modernizacją torowisk w Poznaniu,
4. przychylność ZTM Poznań dla proponowanego projektu,
5. spójność ze Strategią Miasta Poznania (MapaHałasu2022) w zakresie zwiększenia komfortu akustycznego mieszkańców,
6. zgodność z raportami WHO, EEA, GIOŚ - walka z hałasem jest prowadzona w większości miast Europy, w tym w Poznaniu,
7. ciche torowiska wpisują się w ideę miasta zrównoważonego – mniej hałasu, więcej zieleni, zachęta do korzystania z transportu publicznego,
8. tzw. „cicha mobilność”, która staje się priorytetem polityki miejskiej w Europie.
1. poprawa jakości życia Poznaniaków, mierzących się codziennie z hałasem ulicznym i zmniejszenie negatywnego wpływu hałasu na ich zdrowie, co wpisuje się w międzynarodowe i krajowe raporty badawcze na temat szkodliwości hałasu,
2. zastosowanie rozwiązań utrzymaniowych lub niskonakładowych np. gumowych absorberów montowanych po bokach istniejących szyn, jako ekonomicznej (tańszej) i ekologicznej alternatywy wyciszenia torowiska.
3. uzupełnienie kolejnej części inwestycji związanej z modernizacją torowisk w Poznaniu,
4. przychylność ZTM Poznań dla proponowanego projektu,
5. spójność ze Strategią Miasta Poznania (MapaHałasu2022) w zakresie zwiększenia komfortu akustycznego mieszkańców,
6. zgodność z raportami WHO, EEA, GIOŚ - walka z hałasem jest prowadzona w większości miast Europy, w tym w Poznaniu,
7. ciche torowiska wpisują się w ideę miasta zrównoważonego – mniej hałasu, więcej zieleni, zachęta do korzystania z transportu publicznego,
8. tzw. „cicha mobilność”, która staje się priorytetem polityki miejskiej w Europie.
Projektowanie uniwersalne
Czy projekt jest zgodny z zasadami projektowania uniwersalnego:
TAK
Wyciszenie torowiska tramwajowego to nie tylko kwestia komfortu akustycznego – to realna poprawa jakości życia mieszkańców, w tym niepełnosprawnych, dzieci i seniorów, zarówno w aspekcie zdrowotnym, psychicznym, jak i społecznym. Wpisuje się w Strategiczną Mapę Hałasu M.Poznania 2022.
Jak wyciszenie torowiska poprawia jakość życia mieszkańców?
1. Redukcja hałasu – poprawa zdrowia
Hałas powyżej 55 dB może prowadzić do chorób serca, nadciśnienia, zaburzeń snu i przewlekłego stresu.
Dzięki wyciszeniu mieszkańcy mogą spać spokojniej, odpoczywać, pracować i uczyć się w lepszych warunkach.
2. Poprawa komfortu psychicznego
Stały, powtarzalny hałas (o wysokich częstotliwościach, jak przy przejeździe tramwaju) powoduje rozdrażnienie, obniżenie koncentracji i zmęczenie psychiczne.
Wyciszone torowisko tworzy przyjazne, spokojne otoczenie, które pozytywnie wpływa na samopoczucie mieszkańców.
3. Wzrost bezpieczeństwa i atrakcyjności lokalnego otoczenia
Cisza = wyższa jakość przestrzeni publicznej – mieszkańcy chętniej spędzają czas na balkonach, w ogródkach, spacerują czy otwierają okna.
Ciche otoczenie zwiększa wartość nieruchomości – zarówno mieszkaniowych, jak i usługowych.
Jak wyciszenie torowiska poprawia jakość życia mieszkańców?
1. Redukcja hałasu – poprawa zdrowia
Hałas powyżej 55 dB może prowadzić do chorób serca, nadciśnienia, zaburzeń snu i przewlekłego stresu.
Dzięki wyciszeniu mieszkańcy mogą spać spokojniej, odpoczywać, pracować i uczyć się w lepszych warunkach.
2. Poprawa komfortu psychicznego
Stały, powtarzalny hałas (o wysokich częstotliwościach, jak przy przejeździe tramwaju) powoduje rozdrażnienie, obniżenie koncentracji i zmęczenie psychiczne.
Wyciszone torowisko tworzy przyjazne, spokojne otoczenie, które pozytywnie wpływa na samopoczucie mieszkańców.
3. Wzrost bezpieczeństwa i atrakcyjności lokalnego otoczenia
Cisza = wyższa jakość przestrzeni publicznej – mieszkańcy chętniej spędzają czas na balkonach, w ogródkach, spacerują czy otwierają okna.
Ciche otoczenie zwiększa wartość nieruchomości – zarówno mieszkaniowych, jak i usługowych.
Szacunkowy koszt projektu
| Składowa projektu | Koszt [w zł] |
|---|---|
| Zakup, transport i montaż absorberów, oznakowanie | 2 000 000 |
| SUMA: | 2 000 000 |
Czy projekt generuje koszty utrzymania w kolejnych latach?
TAK
Łączny koszt utrzymania zrealizowanego projektu w trakcie kolejnych 5 lat (np. koszty sprzątania, energii, wody, bieżących remontów, konserwacji)
| SUMA: | 50 000 |
Dodatkowe załączniki
| schemat organizacji ruchu drogowego po wybudowaniu szpitala zespolonego | schemat ruchu- szpital-helikopter-ruch uliczny.jpg |
| Strategiczna mapa hałasu miasta Poznania | SMH miasta Poznania 2022.pdf |
| Rekomendacja Stowarzyszenia im. J Ostroroga | SJO rekomendacje 1.pdf |
| Rekomendacja Radnej Miasta Poznania | Tramwaj bez echa_rekomendacja M. Antolczyk.pdf |
Kontakt do wnioskodawcy
Ocena projektu
Projekt został wstępnie zaakceptowany pod względem formalnym przez Gabinet Prezydenta.
Wydział Gospodarki Nieruchomościami wstępnie rekomenduje projekt do kolejnego etapu.
Uzasadnienie: Wydział Gospodarki Nieruchomościami UMP przekazuje projekt do kolejnego etapu. Torowisko administrowane jest przez Zarząd Transportu Miejskiego. W związku z powyższym, prosimy ww. jednostkę o zaopiniowanie projektu.
1. Czy wnioskodawca określił dokładną lokalizację projektu:
tak
Proszę ocenić czy określono konkretną lokalizację, a nie np. teren osiedla czy teren całego miasta.
Proszę ocenić czy określono konkretną lokalizację, a nie np. teren osiedla czy teren całego miasta.
2. Czy własność gruntu umożliwia realizację projektu – tzn. czy grunt znajduje się w zasobie Miasta Poznania lub Skarbu Państwa (we władaniu Miasta):
tak
3. Czy prowadzone są postępowania w stosunku do gruntów miejskich, które uniemożliwiałyby realizację zadania:
nie
4. Czy nieruchomość zagrożona jest utratą własności:
nie
5. Czy projekt ma być realizowany na terenach fortyfikacji poznańskich:
nie
6. Czy opracowywany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu, którego zapisy mogą być niezgodne z założeniami zgłaszanego projektu:
nie
7. Czy zawarta jest umowa partycypacyjna z Miastem:
nie
Zespół obradował w składzie: Adam Kwasigroch i Martin Radziwonka w dniu 16.07.2025
Opiniowanie projektu przez:
-
zarządca terenu
:
Zarząd Transportu Miejskiego (ZTM)
Projekt jest rekomendowany do realizacji przez Jednostkę
Karta Oceny Projektu Projekt jest rekomendowany do realizacji: takUzasadnienie Realizacja projektu pozwoli zmniejszyć hałas generowany przez tramwaje na wskazanym w projekcie odcinku ul. Grunwaldzkiej. Obecnie torowisko pomiędzy rondem Jana Nowaka-Jeziorańskiego a skrzyżowaniem z ul. Grochowską jest w stanie zadowalającym w związku z czym nie planuje się na nim w najbliższym czasie żadnych modernizacji, które mogłyby podważać zasadność realizacji projektu PBO26. Realizacja zadania w zaproponowanej technologii jest możliwa bez konieczności procedur wynikających z prawa budowlanego.Zespół Obradował w składzie: Konrad Giejsztor Andrzej GapskiKryteria zasadnicze 1. Zgodność z zadaniami własnymi Miasta - Czy proponowane zadanie jest zgodne z zadaniami własnymi Miasta i zakresem zadań realizowanych przez jednostki miejskie? - tak2. Zgodność z prawem lokalnym - Czy w dniu zgłoszenia projekt jest zgodny z obowiązującymi w Mieście planami, politykami i programami a w szczególności z:- zapisami miejskiego planu zagospodarowania – obowiązującymi oraz będącymi w opracowaniu? (w razie konieczności proszę zasięgnąć opinii WUiA, MPU, MKZ, MIR, PIM),
- innymi uchwałami Rady,
- zarządzeniami Prezydenta
3. Czy zawarta jest umowa partycypacyjna z Miastem - nie4. Zgodność z przyjętą strategią i programami Miasta - Czy w dniu zgłoszenia projekt jest zgodny z obowiązującą strategią i programami Miasta Poznania? - tak5. Zadanie przewidziane do realizacji w budżecie miasta lub Wieloletniej Prognozie Finansowej - Czy proponowane zadanie jest już uwzględnione w budżecie miasta lub Wieloletniej Prognozie Finansowej? - nie6. Czy projekt spełnia warunek ogólnodostępności? - Przez ogólnodostępność projektu należy rozumieć umożliwienie ogółowi mieszkańców nieodpłatną możliwość korzystania z efektów realizacji projektu wybranego w ramach PBO26. W przypadku projektów infrastrukturalnych, remontowych lub polegających na zakupie sprzętu lub urządzeń – nieodpłatna możliwość korzystania, o której mowa powyżej, powinna obejmować co najmniej 25 godzin tygodniowo, pomiędzy godz. 6:00-22:00, z uwzględnieniem w miarę możliwości soboty lub niedzieli. W przypadku projektów innych niż inwestycyjne - realizacja projektów powinna odbywać się w przestrzeni publicznej, umożliwiając wszystkim zainteresowanym mieszkańcom możliwość nieodpłatnego korzystania w pełnym zakresie z efektów realizacji projektu - tak7. Współpraca instytucjonalna - Czy projekt wymaga współpracy instytucjonalnej? - nie- Czy osoby odpowiedzialne za kierowanie daną instytucją przedstawiły wyraźną pisemną gotowość do współpracy w formie oświadczenia? - nie dotyczy8. Założenie o wykonaniu tylko jednego elementu - Czy projekt zakłada wykonanie wyłącznie jednego z elementów (etapów) realizacji zadania (np. dokumentacji projektowej), które w latach kolejnych będzie wymagało wykonania dalszych jego elementów (etapów), nieuwzględnionych we wniosku na dany rok? - nie9. Realizacja zadania dotycząca nieruchomości będącej własnością Miasta - Czy projekt dotyczy nieruchomości będącej własnością Miasta, na której prowadzona jest działalność komercyjna (nie dotyczy działalności dotowanej przez Miasto), przez którą rozumie się działalność prowadzoną w celu osiągania zysków? - nie10. Komercyjność projektu - Czy projekt ma charakter komercyjny tzn. wynika z niego, że można z niego czerpać bezpośrednie korzyści finansowe (przychody) w związku z realizacją projektu? - nie11. Możliwość realizacji zadania w przeciągu kolejnego roku budżetowego? - Czy możliwa jest realizacja zadania w trakcie roku budżetowego 2026 lub - w przypadku projektów inwestycyjnych, których realizacja wymaga przeprowadzania czynności przygotowawczych, polegających np. na sporządzeniu dokumentacji projektowej lub pozyskaniu m.in. stosownych pozwoleń, uzgodnień oraz opinii - w trakcie kolejnego roku budżetowego? - tak12. Projekt zakładający budowę pomnika lub innych form upamiętnienia - Czy projekt zakłada budowę pomnika/pomników lub innych form upamiętnienia oraz dotyczące wszelkich działań inwestycyjnych podejmowanych na terenach fortyfikacji? - nie13. Zgodność z przepisami prawa - Czy projekt narusza obowiązujące przepisy prawa, prawa osób trzecich, w tym prawa własności, ochrony wizerunku i dobrego imienia? - nie15. Realizacja na terenie miasta Poznania - Czy miejsce realizacji projektu wykracza poza teren Miasta Poznania? - nie16. Czy projekt jest wykonalny technicznie? - Wykonalność techniczna projektu, zgodna z wiedzą planistyczną i inżynieryjną, która polega na analizie m.in. czy:
a) projekt nie narusza norm, standardów oraz przepisów technicznych,
b) projekt jest możliwy do zrealizowania we wskazanej w zgłoszeniu projektu lokalizacji, w tym czy realizacja projektu nie koliduje z realizowanymi przedsięwzięciami Miasta,
c) realizacja projektu we wskazanej w zgłoszeniu projektu lokalizacji nie naruszy gwarancji udzielonej Miastu przez wykonawcę na istniejącą w tej lokalizacji infrastrukturę,
d) dostępne na rynku technologie umożliwiają realizację projektu,
e) do realizacji projektu są wymagane decyzje administracyjne, pozwolenia, zezwolenia, opinie lub inne dokumenty techniczne, a w konsekwencji, czy ich uzyskanie jest możliwe i pozwoli zrealizować projekt w trakcie roku budżetowego,
f) projekt nie zawiera wskazania potencjalnego wykonawcy, trybu jego wyboru lub znaków towarowych. - tak17. Konieczna dodatkowa opinia MKZ, WUiA, MPU, MIR, PIM - Czy projekt wymaga opinii MKZ? - nie- Czy projekt wymaga opinii WUiA? - nie- Czy projekt wymaga opinii MPU? - nie- Czy projekt wymaga opinii MIR? - tak - w ocenie ZTM, warto, aby swoje stanowisko przedstawił jeszcze MIR.- Czy projekt wymaga opinii PIM? - nie18. Czy projekt wymaga opinii KDO? - Czy konieczna jest opinia KDO przy Pełnomocniczce Prezydenta Miasta Poznania ds. polityki równościowej? - nie- Czy konieczna jest opinia KDO przy Wydziale Kultury? - nie- Czy konieczna jest opinia KDO przy Pełnomocniku Prezydenta Miasta ds. Osób z Niepełnosprawnościami? - nie- Czy konieczna jest opinia KDO przy Wydziale Oświaty? - nie- Czy konieczna jest opinia KDO przy Wydziale Zdrowia i Spraw Społecznych? - nie- Czy konieczna jest opinia KDO przy Wydziale Klimatu i Środowiska? - nie19. Możliwość realizacji zadania przez wydział/jednostkę - Czy możliwa jest realizacja zadania w całości przez wyznaczony wydział i/lub podległe mu jednostki? Czy w przypadku projektów inwestycyjnych wszystkie składowe projektu i lokalizacje są możliwe do realizacji przez Państwa wydział/jednostkę?
W przypadku negatywnej odpowiedzi należy skontaktować się z pracownikami Gabinetu Prezydenta. - takKOSZTY Koszt projektu (kwota w zł) - określony przez Wnioskodawcę - 2 000 000 złKoszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach określony przez Wnioskodawcę - 50 000 złA. Czy wymagany budżet całkowity na realizację projektu jest zgodny z limitami finansowymi wskazanymi w Zasadach PBO26? - takB. Czy łączny koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach przekracza 30% wartości zgłoszonego projektu? - nie
Koszt projektu (kwota w zł) - określony przez wydział merytoryczny - 2 000 000 złKoszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach określony przez wydział merytoryczny - 50 000 złA. Czy wymagany budżet całkowity na realizację projektu jest zgodny z limitami finansowymi wskazanymi w Zasadach PBO26? - takB. Czy łączny koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach przekracza 30% wartości zgłoszonego projektu? - nie
Opinie Komisji Dialogu Obywatelskiego:
-
dodatkowa rekomendacja:
KDO przy Wydziale Klimatu i Środowiska
Projekt jest rekomendowany do realizacji przez Jednostkę
Karta Oceny Projektu Projekt jest rekomendowany do realizacji: takUzasadnienie KDO ds. środowiska opiniuje projekt pozytywnie, bez zastrzeżeń.Zespół Obradował w składzie: KDO przy Wydziale Klimatu i Środowiska
Opinie Rad Osiedli:
-
Administrator Osiedla - OSIEDLE GRUNWALD POŁUDNIE
Projekt jest rekomendowany do realizacji przez Jednostkę
Karta Oceny Projektu Projekt jest rekomendowany do realizacji: takZespół Obradował w składzie: Patryk Stawski, Tomasz Jarczewski, Magdalena Grzybek, Przemysław MichalakKryteria zasadnicze Czy projekt jest funkcjonalny? - takCzy projekt jest zgodny z istniejącą infrastrukturą? - takCzy realizacja projektu pozytywnie wpłynie na otoczenie? - takCzy projekt zaspokaja potrzeby lokalne? - tak -
Administrator Osiedla - OSIEDLE STARY GRUNWALD
Projekt jest rekomendowany do realizacji przez Jednostkę
Karta Oceny Projektu Projekt jest rekomendowany do realizacji: takZespół Obradował w składzie: Binek Anna, Błaszkiewicz Bernard, Grewling Tomasz, Kłoniecka Hanna, Kubiak Wiesława, Mieścicka Magdalena, Nikisch Barbara, Piechocka Wanda, Steczkowski GrzegorzKryteria zasadnicze Czy projekt jest funkcjonalny? - takCzy projekt jest zgodny z istniejącą infrastrukturą? - takCzy realizacja projektu pozytywnie wpłynie na otoczenie? - takCzy projekt zaspokaja potrzeby lokalne? - tak